Sylwestrowo – noworoczne zwyczaje w Niemczech

Po świętach nadchodzi czas oczekiwania na Nowy Rok. To także niezwykle ważny okres, w którym opiekun nie powinien zostawiać swego podopiecznego samego. Warto jedynie pamiętać, że tak jak w przypadku świąt Bożego Narodzenia, sylwestrowo-noworoczne zwyczaje w Niemczech nieco odbiegają od tych, które znamy. Jak zatem wyglądają przygotowania naszych zachodnich sąsiadów do sylwestrowej zabawy i powitania Nowego Roku?

Tradycje andrzejkowe w ostatnie dni roku?

Opiekunów, którzy wyjechali do pracy za Odrę lub do innych państw niemieckojęzycznych może zdziwić fakt, że tradycje andrzejkowe, które mają u nas miejsce pod koniec listopada, są w tych krajach obchodzone właśnie pod koniec roku. Takim zwyczajem jest m.in. lanie ołowiu (zamiast wosku), które w Polsce jest praktykowane ze względu na rzekomą możliwość poznania przyszłości. Z kolei w Niemczech ołów jest lany w Sylwestra (Bleigießen) , niejako na upamiętnienie przemijającego roku i wróżbę na następny. Tradycja lania ołowiu narodziła się zresztą już w czasach starożytnych. Ówcześni Rzymianie również podgrzewali mały kawałek metalu (najczęściej wykorzystując do tego świeczkę), a kiedy ulegał stopieniu, wrzucali do go do wody. Kiedy kawałek nieco się ostudził, próbowano – podobnie jak i obecnie – odczytać jego kształt i wywnioskować, czy oznacza coś dobrego, czy wręcz przeciwnie. Jest to jednak zanikająca tradycja, ponieważ stapianie ołowiu nie należy do najbezpieczniejszych, a ponadto podgrzewanie go prowadzi do uwalniania się toksycznych oparów.
Inna zabawa, jaka ma miejsce w Sylwestra, nazywana jest Nussschiffchen. Na czym polega? Należy przygotować miskę z wodą, orzech włoski, świeczkę i kawałek papieru. Orzech należy przepołowić i oczyścić, a w jedną z połówek nalać odrobinę wosku z rozgrzanej świecy i przytwierdzić do niego kawałek papieru, który posłuży za żagiel. Wokół miski wypełnionej wodą umieszczamy życzenia i sentencje. Następnie kładziemy orzechowy „stateczek” na środku miski, poruszamy palcem wodę i czekamy, przy jakich życzeniach zacumuje.

Fajerwerki i prezenty

Niemal na całym świecie Nowy Rok jest witany przy akompaniamencie sztucznych ogni. Piękne fajerwerki rozświetlają nieco i podkreślają uroczysty, a jednocześnie niezwykle radosny nastrój. Warto jednak przypomnieć sobie, skąd wziął się ten zwyczaj i czemu niegdyś służył. Uważano, że koniec starego roku i początek nowego to szczególny czas, któremu towarzyszy wzmożona aktywność duchów i demonów. Aby zapobiec przedostaniu się złych sił do naszego świata głośno hałasowano za pomocą różnych przedmiotów – kołatek, grzechotek i wszystkiego, co wydawało głośne, nawet irytujące dźwięki. Ostatecznie wynaleziono jednak fajerwerki i to właśnie one ubarwiają uroczystości na całym świecie.
Sylwester to w Niemczech również okazja do wręczania bliskim prezentów (Glücksbringer). Są to jednak specyficzne drobiazgi, określane wręcz talizmanami. Przykładowym podarunkiem może być świnka z porcelany, koniczynka czy figurka kominiarza.

Noworoczne potrawy

Być może wyda się to zaskakujące, ale w Niemczech istnieje kilka potraw, które tradycyjnie spożywa się w Nowy Rok. W Polsce panuje raczej dowolność (choć częstym gościem na stole są na przykład śledzie), z kolei za Odrą jada się rybę – w szczególności karpia, którego brakuje na wigilijnym stole (jest zastąpiony przez pieczoną gęś lub kaczkę). Warto przy przyrządzaniu ryby zachować łuski karpia, tak, by móc później umieścić je pod talerzami – ma to przynieść szczęście. Popularne jest również jedzenie zupy grochowej i soczewicowej – zjedzenie obu potraw ma zapewnić szybkie wzbogacenie się.

O czym pamiętać?

Starsze osoby także chcą świętować Nowy Rok, dlatego nie można zapominać o przygotowaniu choćby jednej czy dwóch niespodzianek. Świetnym pomysłem będzie przede wszystkim przyrządzenie karpia lub zupy rybnej (dwa ulubione dania Niemców spośród tych, które są tradycyjnie spożywane w ostatni dzień starego roku), warto także pomyśleć o drobnym upominku, czyli małym talizmanie. Jeśli podopieczny nie jest w stanie podziwiać z nami fajerwerków na placu rynkowym czy w miejscu, w którym organizowany jest pokaz, należy spróbować przekonać go do wyjścia przed dom. Tam fajerwerki również będą widoczne, jest zresztą szansa, że pojawią się również sąsiedzi – to świetna okazja do złożenia sobie życzeń noworocznych.